Απόρρητος φάκελλος Κουίλερ (1966)

Υπόθεση: Όταν δύο Βρετανοί κατάσκοποι δολοφονούνται στο Βερολίνο, ενώ ερευνούσαν μια κρυφή νέο-ναζιστική οργάνωση, η βρετανική αντικατασκοπία στέλνει τον πράκτορα Κουίλερ (George Segal), να διαλευκάνει την υπόθεση. Το κυνήγι της νέο-ναζιστικής οργάνωσης “Φοίνικας” στον σκοτεινό υπόκοσμο του Βερολίνου θα τον φέρει κοντά με τη γλυκιά δασκάλα Ίνγκε (Senta Berger), αλλά θα τον οδηγήσει και απέναντι στον μυστηριώδη “Οκτώμβριο” (Max von Sydow), υπηρεσιακό αρχηγό του “Φοίνικα”. Και όταν ο “Φοίνικας” βγει στο κατόπι του, ο Κουίλερ θα καταλάβει πως δεν μπορεί να κρυφτεί πουθενά.

Βασισμένο στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Trevor Dudley Smith (“Η Πτήση του Φοίνικα”), η ταινία είναι ένα συγκλονιστικό κατασκοπικό νουάρ, βρετανικής παραγωγής με ακαδημαϊκή αφήγηση και ρεαλισμό. Ο Anderson πετυχαίνει να δώσει μια καινούρια διάσταση στην κατασκοπική περιπέτεια, ανατρέποντας ριζικά την τυποποιημένη «αντιδικία» ανάμεσα σε δύο σαφώς καθορισμένα εχθρικά στρατόπεδα.

Γι’ αυτό επιλέγει έναν πρωταγωνιστή διαφορετικό από τον συνηθισμένο ήρωα των κατασκοπικών φιλμ, που κάθε στιγμή παίζει τη ζωή του κορόνα- γράμματα λίγο από επαγγελματικό καθήκον και λίγο από τυχοδιωκτική διάθεση. Αντιθέτως, ο Κουίλερ αναλαμβάνει το έργο εν πλήρη συνειδήσει τόσο του κινδύνου όσο και της υπευθυνότητας που απαιτείται. Είναι σχεδόν ενός κοινού αστυνομικού που ξέρει πως η πράξη του δεν πρόκειται ούτε παράσημο να του αποφέρει ούτε ειδική αμοιβή ούτε καν το τυπικό και ανόητο εκείνο «ευχαριστώ» του κυνικού προϊσταμένου. Είναι δηλαδή ένας «αντιήρωας», που αναλαμβάνει να διεκπεραιώσει μια δυσάρεστη για τον εαυτό του υπόθεση τέλεια, ψυχρά, λογικά, κάτω από την πίεση μιας αδήριτης αναγκαιότητας.

Ο George Segal, νέος και σχετικά άπειρος, δίνει μια συγκλονιστική προέκταση στο γραμμικό ρόλο του και ο Alec Guinness κάνει τη συνηθισμένη του εκθαμβωτική επίδειξη δεξιοτεχνίας στο ρόλο του κυνικού προϊσταμένου. Την παράσταση, ωστόσο, κλέβει ένας από τους μεγαλύτερους ηθοποιούς της εποχής μας, ο Max von Sydow, που υποδύεται τον “εγκέφαλο” της ναζιστικής οργάνωσης χωρίς να πέφτει στη συνηθισμένη – χολιγουντιανής προέλευσης – γελοιογραφική υπερβολή.

Το φιλμ προτάθηκε για τρία BAFTA (καλύτερου σεναρίου, μοντάζ, καλλιτεχνικής διεύθυνσης).

( μεγάλος μέρος της περιγραφής αντλήθηκε από τη παρουσίαση της ταινίας από τον Βασίλη Ραφαηλίδη για το kulturosupa.gr)

Πρωτότυπος Τίτλος: The Quiller Memorandum Βαθμολογία IMDb: 6,4/10 Σκηνοθεσία: Michael Anderson Πρωταγωνιστούν: George Segal, Alec Guinness, Senta Berger, Max von Sydow, George Sanders, Robert Helpmann, Edith Schneider, Robert Helpmann, Peter Carsten