Το κάθαρμα (ή Η Μαρκησία του λιμανιού) είναι μια ελληνική ασπρόμαυρη ταινία παραγωγής 1963 σε σενάριο Νίκου Φώσκολου και σκηνοθεσία Κώστα Ανδρίτσου.
Στον σκληρό και ανελέητο κόσμο της Τρούμπας ξεχωρίζει η φανταχτερή παρουσία μιας τραγουδίστριας σε καμπαρέ, της Μάγδας (Μάρω Κοντού), γνωστής με το προσωνύμιο η Μαρκησία. Η Μάγδα βρίσκει τον ιδεώδη γι’ αυτήν άντρα στο πρόσωπο ενός ναυτικού, του Μάνου Αποστολίδη (Γιώργος Φούντας).
Μετά από κάποιους δισταγμούς, αποφασίζει να τον παντρευτεί και να αλλάξει τη ζωή της. Περιχαρής, εν όψει του γάμου, αποχαιρετά τις συναδέλφους της στο καμπαρέ όπου χόρευε και τραγουδούσε, καθώς και τη φτωχογειτονιά που έμενε. Όμως τα όνειρα για μια καινούργια ζωή συντρίβονται πριν από τον γάμο καθώς, σε έναν τυχαίο καβγά, ο Μάνος σκοτώνει τον Μιχάλη (Στέφανος Στρατηγός), έναν προαγωγό που επεδίωκε να γίνει προστάτης της Μάγδας κι εκείνη αναγκάζεται να δώσει όλες τις οικονομίες της στον Σάββα (Νίκος Τσαχιρίδης), ο οποίος είναι φίλος του νεκρού και τους εκβιάζει.
Στη συνέχεια, έρχεται η φοβερή αποκάλυψη. Ο αγαπημένος της δεν είναι παρά ένας αδίστακτος προαγωγός, ο οποίος έχει στήσει το κόλπο μαζί με τον Μιχάλη και τον Σάββα, για να της φάνε τα λεφτά. Όταν η αδίστακτη τριάδα επαναλαμβάνει το εγχείρημα με τη Σούλα (Ρένα Χρηστάκη), την καλύτερη φίλη της Μάγδας, η τελευταία σκοτώνει τον Μάνο χωρίς ίχνος δισταγμού.
Η Μάρω Κοντού τραγουδά στο καμπαρέ το τραγούδι “Σ’ αυτό το δρόμο” σε μουσική Γιώργου Κατσαρού και στίχους Πυθαγόρα. Ο Πάνος Γαβαλάς και η Ρία Κούρτη ερμηνεύουν το τραγούδι “Κάθε Λιμάνι και Καημός” σε στίχους του Πυθαγόρα και μουσική Γιώργου Κατσαρού.
Πολλά από τα γυρίσματα έγιναν πράγματι στην κακόφημη (τότε) περιοχή της Τρούμπας, ενώ οι σκηνές του καμπαρέ γυρίστηκαν σε κέντρο της περιοχής με την επωνυμία “45 Γιάννηδες”, το οποίο δεν υπάρχει πια.
Ο Μάνος ξεστομίζει στο τέλος της ταινίας μια πολύ χαρακτηριστική ατάκα: «Είσαι ένα κάθαρμα κι είμαι μια πόρνη. Είμαι αυτό που σου ταιριάζει και είσαι αυτό που μου αξίζει».
Η ταινία έκανε πρεμιέρα στις κινηματογραφικές αίθουσες στις 7 Οκτωβρίου 1963. Επίσημη συμμετοχή στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1963.